Hereketli ýaraglar bilen enjamlaşdyrylan robotlar bilen hemmämiz tanyş.Zawodyň polunda oturýarlar, mehaniki işleri ýerine ýetirýärler we programmirläp bolýar.Bir robot birnäçe meselede ulanylyp bilner.
Inçe kapilýarlaryň üsti bilen az mukdarda suwuklygy daşaýan kiçijik ulgamlar, şu günki güne çenli beýle robotlar üçin az ähmiýete eýe.Gözlegçiler tarapyndan laboratoriýa derňewine kömekçi hökmünde işlenip düzülen bu ulgamlar mikrofliidika ýa-da laboratoriýa-çip diýlip atlandyrylýar we adatça suwuklygy çipiň üstünden geçirmek üçin daşarky nasoslary ulanýarlar.Şu wagta çenli şeýle ulgamlary awtomatlaşdyrmak kyn boldy we her aýratyn programma üçin sargyt etmek üçin çipler dizaýn edilmeli we öndürilmeli.
ETH professory Daniel Ahmediň ýolbaşçylygyndaky alymlar indi adaty robot we mikrofliidikleri birleşdirýärler.Ultrases sesini ulanýan we robot goluna dakylýan enjam ýasadylar.Mikrobobotika we mikrofliidika programmalarynda köp meseleler üçin amatly we şeýle programmalary awtomatlaşdyrmak üçin hem ulanylyp bilner.Alymlar Tebigat aragatnaşygynyň ösüşi barada habar berdiler.
Enjam inçe, uçly aýna iňňesinden we iňňäniň titremegine sebäp bolýan piezoelektrik geçiriji.Şuňa meňzeş geçirijiler gatygepleýjilerde, ultrases barlagynda we professional diş enjamlarynda ulanylýar.ETH gözlegçileri aýna iňňeleriniň yrgyldy ýygylygyny üýtgedip bilerler.Iňňäni suwuklyga batyryp, köp aýlawly üç ölçegli nagyş döretdiler.Bu re modeim yrgyldama ýygylygyna bagly bolany üçin, şoňa görä dolandyrylyp bilner.
Gözlegçiler ony dürli amaly görkezmek üçin ulanyp bilerler.Ilki bilen, gaty ýapyşykly suwuklyklaryň kiçijik damjalaryny garyşdyrmagy başardylar.Professor Ahmed şeýle düşündirýär: "Suwuklyk näçe ýapyşyk bolsa, garyşmak kyn"."Şeýle-de bolsa, bu usul diňe bir gämi duralgasyny döretmäge mümkinçilik bermän, eýsem köp güýçli duralgalardan emele gelen çylşyrymly 3D nagyşlary ulanyp, suwuklyklary netijeli garyşdyrýar."
Ikinjiden, alymlar belli bir worteks nagyşlaryny döredip we yrgyldadýan aýna iňňelerini kanal diwarlaryna ýakyn ýerleşdirip, mikrokannel ulgamy arkaly suwuklygy sorup bildiler.
Üçünjiden, robot akustiki enjamy ulanyp, suwuklykda bar bolan inçe bölejikleri ele almagy başardylar.Bu işleýär, sebäbi bölejigiň ululygy ses tolkunlaryna nähili jogap berýändigini kesgitleýär.Deňeşdirilende uly bölejikler yrgyldap duran aýna iňňesine tarap ýygnanýar.Gözlegçiler bu usulyň diňe bir jansyz tebigatyň bölejiklerini däl, eýsem balyk düwünçeklerini hem alyp biljekdigini görkezdiler.Suwuklyklarda biologiki öýjükleri hem duzaga salmalydygyna ynanýarlar.“Geçmişde mikroskopiki bölejikleri üç ölçegde dolandyrmak hemişe kyn mesele bolupdy.Biziň kiçijik robot golumyz muny aňsatlaşdyrýar "-diýdi.
Ahmed: "Şu wagta çenli adaty robot we mikrofliidikanyň uly göwrümli ulanylyşynda öňegidişlikler edildi" -diýdi."Biziň işimiz bu iki çemeleşmäni birleşdirmäge kömek edýär."Dogry programmirlenen bir enjam köp meseleleri çözüp biler."Suwuklyklary garyşdyrmak we nasoslamak we bölejikleri ele almak, hemmesini bir enjam bilen edip bileris" -diýdi Ahmed.Bu, ertiriň mikrofliid çipleriniň indi her bir ýörite programma üçin ýörite dizaýn edilmeginiň zerur däldigini aňladýar.Gözlegçiler soňra suwuklykda has çylşyrymly worteks nagyşlaryny döretmek üçin birnäçe aýna iňňelerini birleşdirmegi umyt edýärler.
Laboratoriýa derňewinden başga-da, Ahmed mikromanipulýator üçin kiçijik zatlary sortlamak ýaly beýleki ulanyşlary göz öňüne getirip biler.El biotehnologiýada DNK-ny aýry öýjüklere girizmegiň usuly hökmünde hem ulanylyp bilner.Ahyrynda goşmaça önümçilik we 3D çap etmek üçin ulanylyp bilner.
ETH Sýurih tarapyndan berlen materiallar.Asyl kitaby Fabio Bergamin ýazypdyr.Bellik.Mazmuny stil we uzynlyk üçin redaktirläp bolýar.
Her sagatlyk ScienceDaily habarlar sahypasy bilen ýüzlerçe mowzugy öz içine alýan RSS okyjyňyzda iň täze ylym habarlaryny alyň:
ScienceDaily hakda näme pikir edýändigiňizi aýdyň - oňyn we negatiw teswirleri kabul edýäris.Sahypany ulanmak barada soraglaryňyz barmy?sorag?