Wena içine (IV) sanjym, neşe ýa-da başga bir maddany damara we göni gana sanjym etmekdir.Bu dermanlary bedene ýetirmegiň iň çalt usullaryndan biridir.
Wena damar administrasiýasy ýekeje sanjymdan, damara salnan inçe turba ýa-da kateterden ybaratdyr.Bu, saglygy goraýyş işgärlerine her dozada iňňäni täzeden sanjym etmezden, birnäçe dozada derman ýa-da infuziýa erginini bermäge mümkinçilik berýär.
Bu makalada saglygy goraýyş işgärleriniň näme üçin IV-leri ulanýandyklary, nähili işleýändigi we haýsy enjamlara mätäçdigi barada umumy maglumat berilýär.Şeýle hem, damar we infuziýa dermanlarynyň käbir oňaýly we zyýanly taraplaryny, şeýle hem bolup biljek töwekgelçiliklerini we zyýanly täsirlerini beýan edýär.
Wena damar sanjymlary, neşe ýa-da beýleki maddalary bedene ibermegiň iň çalt we gözegçilik edilýän usullaryndan biridir.
Saglygy goraýyş işgärleri damar dermanlaryny ýa-da beýleki maddalary periferiýa ýa-da merkezi çyzyk arkaly dolandyryp bilerler.Aşakdaky bölümler olaryň hersini has jikme-jik beýan edýär.
Periferiýa kateter ýa-da periferiýa damar kateter, gysga möhletli bejergide ulanylýan damar sanjymynyň umumy görnüşidir.
Periferiýa çyzyklary bolus sanjymlary we wagtlaýyn infuziýalar üçin elýeterlidir.Aşakdaky bölümler olaryň hersini has jikme-jik beýan edýär.
Olar neşe serişdeleriniň dozalaryny göni adamyň ganyna sanjym etmegi öz içine alýar.Saglygy goraýyş hünärmeni bolus sanjymyny bolus ýa-da bolus diýip hem atlandyryp biler.
Olar wagtyň geçmegi bilen adamyň ganyna neşe serişdeleriniň ýuwaş-ýuwaşdan iberilmegini öz içine alýar.Bu usul, kateter bilen birikdirilen damja arkaly neşe serişdelerini kabul etmegi öz içine alýar.Wena içine infuziýanyň iki esasy usuly bar: damja we nasos.
Damja infuziýalary wagtyň geçmegi bilen yzygiderli suwuklyk üpjün etmek üçin agyrlyk güýjüni ulanýarlar.Damja goýbermek üçin saglygy goraýyş işgäri, agyrlyk güýjüniň infuziýany damara çekmegi üçin bejergi alýan adamyň üstüne IV halta asmalydyr.
Nasos infuziýasy nasosy infuziýa birikdirmegi öz içine alýar.Nasos, adam ganyna infuziýa suwuklygyny durnukly we gözegçilikde saklaýar.
Merkezi çyzyk ýa-da merkezi wenoz kateter, wena kava ýaly has merkezi magistral damara girýär.Wena kawasy ýürege gan gaýdýan uly damardyr.Lukmançylyk hünärmenleri setir üçin iň amatly ýeri kesgitlemek üçin rentgen şöhlelerini ulanýarlar.
Gysga möhletli wena damar kateterleri üçin käbir umumy saýtlarda bilek ýa-da tirsek ýa-da eliň arkasy ýaly bilek ýerleri bar.Käbir şertler aýagyň daşky ýüzüni ulanmagy talap edip biler.
Gyssagly ýagdaýlarda saglygy goraýyş hünärmeni, boýnundaky damar ýaly başga sanjym meýdançasyny ulanmagy karar edip biler.
Merkezi çyzyk, adatça ýokary wena kawasyna girýär.Şeýle-de bolsa, başlangyç sanjym meýdançasy köplenç döşde ýa-da golda bolýar.
Göni damar ýa-da damar sanjymy, derman ýa-da başga bir maddanyň bejeriş dozasyny göni damara kabul etmegi öz içine alýar.
Göni damar infuziýasynyň artykmaçlygy, dermanyň zerur dozasyny örän çalt üpjün etmegidir, bu bolsa mümkin boldugyça çalt hereket etmegine kömek edýär.
Göni damar administrasiýasynyň ýetmezçiligi, köp mukdarda derman kabul etmek, damara hemişelik zeper ýetmek howpuny ýokarlandyryp biler.Derman belli bir gaharlandyryjy bolsa, bu töwekgelçilik has ýokary bolup biler.
Göni damar sanjymlary saglygy goraýyş işgärleriniň uzak wagtlap köp mukdarda derman kabul etmeginiň öňüni alýar.
Wena damar infuziýasynyň ýetmezçiligi, dermanlaryň uly dozalarynyň derrew bedene girmegine ýol bermezlikdir.Bu, dermanyň bejeriş täsiriniň ýüze çykmagynyň wagt alyp biljekdigini aňladýar.Şeýlelik bilen, adam gyssagly dermanlara mätäç bolanda, damar suwuklyklary degişli usul bolup bilmez.
Wena damarlaryny dolandyrmagyň töwekgelçilikleri we zyýanlary seýrek däl.Bu invaziv prosedura we damarlar inçe.
2018-nji ýylda geçirilen gözlegde periferiýa IV kateter proseduralarynyň 50 göteriminiň şowsuzdygy anyklandy.Merkez setirleri hem problema döredip biler.
Damar damarlaryna girmek Journalurnalynda çap edilen gözlegiň netijesine görä, infleziýa wagtynda damar kateterlerini ulanýan adamlaryň 31% -de phlebitis ýüze çykyp biler.Bu alamatlar adatça bejerilip bilner we adamlaryň diňe 4% -i agyr alamatlary döredýär.
Dermanyň göni periferiýa damaryna girizilmegi, töwerekdäki dokumalaryň gyjyndyrylmagyna we çişmegine sebäp bolup biler.Bu gyjyndyrma, formulanyň pH ýa-da formulada bolup biläýjek beýleki gaharlandyryjy maddalar sebäpli bolup biler.
Neşe serişdeleriniň gyjyndyrylmagynyň käbir alamatlaryna çişmek, gyzarmak ýa-da reňklemek, sanjym edilýän ýerdäki agyry degişlidir.
Wena damarlarynyň dowamly zeperlenmegi, damardan gan syzmagyna sebäp bolup biler, netijede sanjym edilýän ýerinde gögermeler bolup biler.
Neşe serişdelerini gazyp almak, sanjymly dermanyň gan damaryndan töweregindäki dokumalara syzmagy üçin lukmançylyk terminidir.Bu aşakdaky alamatlara sebäp bolup biler:
Käbir hadysalarda deriniň ýüzündäki bakteriýalar kateteriň içine girip, ýokançlyga sebäp bolup biler.
Merkezi çyzyklar, adatça, käbir töwekgelçilikleri göterýän hem bolsa, periferiýa çyzyklary ýaly töwekgelçilikleri götermeýär.Merkezi ugur üçin käbir töwekgelçilikler:
Bir adam merkezi çyzgyda kynçylyk çekip biljekdigine şübhelenýän bolsa, mümkin boldugyça tiz lukmana habar bermeli.
Adamyň zerur görnüşi we IV usuly birnäçe faktorlara baglydyr.Bulara zerur dermanlar we dozalar, dermanlara näderejede mätäçligi we dermanlaryň öz ulgamynda näçe wagt galmagy zerur.
Wena damar sanjymlary agyry, gaharlanma we gögermek ýaly käbir töwekgelçilikleri döredýär.Has çynlakaý töwekgelçiliklere infeksiýa we gan damarlary girýär.
Mümkin bolsa, adam bu bejergini geçirmezden ozal lukman bilen IV administrasiýanyň bolup biljek töwekgelçiliklerini we kynçylyklaryny maslahatlaşmalydyr.
Wena damarlarynyň ýarylmagy, iňňe damara şikes ýetip, agyrylara we gögermelere sebäp bolanda ýüze çykýar.Köplenç ýyrtylan damarlar uzak wagtlap zeper ýetirmeýär.Has giňişleýin maglumaty şu ýerden öwreniň.
Lukmanlar PICC çyzygyny näsag üçin damar (IV) bejergisi üçin ulanýarlar.Olaryň köp peýdasy bar we öýde ideg etmegi talap edip biler.Has giňişleýin maglumaty şu ýerden öwreniň.
Demir infuziýasy, demiriň damar çyzygy arkaly bedene ýetirilmegi.Adamyň ganyndaky demir mukdarynyň köpelmegi…