Düwnük keseliniň käbir görnüşleri üçin iň tolgundyryjy täze bejeriş usullaryndan biri, çişiň açlykdan ölmegidir.Bu strategiýa, çişleri kislorod we ýokumly maddalar bilen üpjün edýän gan damarlaryny ýok etmegi ýa-da blokirlemegi öz içine alýar.Durmuş ýoly bolmasa, islenmeýän ösüş gurap ölýär.
Bir çemeleşme, çişleriň ýaşamagyna bagly täze gan damarlarynyň döremeginiň öňüni alýan angiogenez ingibitorlary diýilýän dermanlary ulanmakdyr.Anotheröne başga bir çemeleşme, gan mundan beýläk çişe akmaz ýaly daş-töweregindäki gan damarlaryny fiziki taýdan petiklemekdir.
Gözlegçiler gan damarlary, jeller, şarlar, ýelim, nanobölejikler we başgalar ýaly dürli bloklaýyş mehanizmleri bilen synag etdiler.Şeýle-de bolsa, bu usullar hiç haçan doly üstünlik gazanyp bilmedi, sebäbi gan aýlanyşygynyň üsti bilen böwetler çykyp bilýär we material hemişe damary doldurmaýar we ganyň töweregine akmagyna mümkinçilik berýär.
Şu gün Wan Çian we Pekindäki Tsinghua uniwersitetiniň käbir dostlary başgaça çemeleşdiler.Bu adamlar gämileri suwuk metal bilen doldurmak olary doly ýapyp biler diýýärler.Syçanjyklarda we towşanlarda öz pikirini synap gördüler.(Synaglarynyň hemmesi uniwersitetiň etika komiteti tarapyndan tassyklandy.)
Topar iki sany suwuk metal - takmynan 29 gradus Selsiýada ereýän arassa galiý we birneme ýokary ereýän nokady bolan galiý-indiý erginini synagdan geçirdi.Bularyň ikisi hem beden temperaturasyndaky suwuklyklardyr.
Kian we kärdeşleri ilki bilen bar bolan öýjükleri ösdürip, diri galanlaryň sanyny 48 sagadyň dowamynda ölçemek arkaly galiniň we indiýiň sitotoksikligini barladylar.75% -den ýokary bolsa, bu madda Hytaýyň milli standartlaryna laýyklykda howpsuz hasaplanýar.
48 sagatdan soň, iki nusgadaky öýjükleriň 75 göteriminden gowragy misiň barlygynda ösen öýjüklerden tapawutlylykda diri galdy.Aslynda, bu galiý we indiýiň biomedikal ýagdaýlarda birneme zyýansyzdygyny görkezýän beýleki gözleglere laýyk gelýär.
Topar soňra doňuzlaryň we ýaňy-ýakynda awtomatlaşdyrylan syçanlaryň böwregine sanjym edip, damar ulgamynyň üsti bilen suwuk galiniň ýaýramagynyň derejesini ölçedi.Rentgen şöhleleri suwuk metalyň organlara we bedene nähili ýaýrandygyny aýdyň görkezýär.
Mümkin bolan meseleleriň biri, çişlerdäki damarlaryň gurluşynyň adaty dokumalardan tapawutly bolmagydyr.Şeýlelik bilen topar, garyndyny syçanlaryň arkasynda ösýän döş mäziniň çişlerine sanjym etdi we hakykatdanam gan damarlaryny çişlerde dolduryp biljekdigini görkezdi.
Netijede, topar suwuk metalyň doldurýan gan damarlaryna gan üpjünçiligini näderejede öçürýändigini synagdan geçirdi.Suwuk metallary towşanyň gulagyna sanjym etmek we beýleki gulagy gözegçilik hökmünde ulanmak arkaly etdiler.
Gulagyň töweregindäki dokumalar sanjymdan ýedi gün soň ölüp başlady we takmynan üç hepde soň gulagyň ujy “gury ýaprak” görnüşine eýe boldy.
Çian we kärdeşleri bu meselä umytly garaýarlar."Bedeniň temperaturasyndaky suwuk metallar, sanjymly çiş bejergisini hödürleýär" -diýdiler.(Theeri gelende aýtsak, şu ýylyň başynda şol bir toparyň ýürege suwuk metalyň girizilmegi baradaky işi habar berdik.)
Bu usul beýleki usullary hem ulanmaga mümkinçilik berýär.Suwuk metal, meselem, geçiriji bolup, elektrik toguny töweregindäki dokumalary ýylatmak we zaýalamak mümkinçiligini artdyrýar.Şeýle hem metal, çişiň içine goýlandan soň ýakyn dokumalara ýaýran neşe saklaýan nanopartikullary hem alyp biler.Mümkinçilikler köp.
Şeýle-de bolsa, bu synaglar käbir potensial kynçylyklary ýüze çykardy.Sanjym eden towşanlaryň rentgen şöhleleri haýwanlaryň ýüregine we öýkenine aralaşýan suwuk metallaryň bardygyny anyk görkezdi.
Bu, metal arteriýalara däl-de, damarlara sanjymyň netijesi bolup biler, sebäbi arteriýalardan gan kapilýara akýar, damarlardan gan kapilýallardan we bedeniň içinden akýar.Şonuň üçin damar sanjymlary has howpludyr.
Mundan başga-da, geçirilen synaglar, blokirlenen arteriýalaryň töweregindäki gan damarlarynyň ösüşini görkezdi we bedeniň böwetlere näderejede uýgunlaşýandygyny görkezdi.
Elbetde, şeýle bejergi bilen baglanyşykly töwekgelçiliklere üns bilen baha bermeli we olary azaltmak üçin strategiýalary işläp düzmeli.Mysal üçin, suwuk metalyň bedene ýaýramagy bejerginiň dowamynda gan aýlanyşyny haýallatmak, metalyň ereýän ýerini doňdurmak üçin üýtgetmek, metal ýerleşen mahaly çişleriň töweregindäki arteriýalary we damarlary gysmak we ş.m.
Bu töwekgelçilikleri beýleki usullar bilen baglanyşykly töwekgelçiliklere-de baha bermeli.Iň esasy zat, elbetde, gözlegçiler onuň çişleri netijeli öldürmäge kömek edýändigini ýa-da ýokdugyny anyklamalydyrlar.
Munuň üçin köp wagt, pul we güýç gerek bolar.Şeýle-de bolsa, saglygy goraýyş işgärleriniň häzirki jemgyýetde düwnük epidemiýasy bilen baglanyşykly ýüze çykýan ägirt uly kynçylyklaryny göz öňünde tutup, gyzykly we innowasion çemeleşme.
Ref: arxiv.org/abs/1408.0989: Keselli dokumalary ýa-da çişleri açlyk çekmek üçin damar damarlaryna damar damarlaryna suwuk metallaryň iberilmegi.
Twitterdäki arXiv @arxivblog fiziki blogyny we Facebookdaky aşakdaky düwmäni yzarlaň.